Pierwsze wzmianki dotyczące istnienia w Otmuchowie rady miejskiej pochodzą z 1511. Jednakże nie ma informacji, czy już wtedy istniał miejski budynek ratusza. Istniejący do dnia dzisiejszego budynek ratusza jest to fundacja biskupa wrocławskiego Jakuba Salzy
z 1538 roku. Napis informujący o tej właśnie fundacji umieszczony jest nad wejściem głównym wraz z herbem fundatora.
Wieża ratusza została dostawiona dopiero w 1604 roku za sprawą biskupa wrocławskiego Jana Sitscha. Otmuchowski ratusz posiada jedną
z piękniejszych dekoracji sgraffitowych na Opolszczyźnie, które zostały odkryte dzięki renowacji ratusza w 1933 roku.
Na budynku ratusza od strony południowo-wschodniej na wysokości pierwszego piętra można podziwiać wmontowane w ścianę dwie tarcze zegarów słonecznych z 1575 roku, które zwieńczone są herbem biskupa wrocławskiego Marcina Gerstmanna.
Na tych płaskorzeźbionych zegarach można dostrzec także przedstawienie herbu Otmuchowa blankowaną wieżę.
W dolnej części zegary posiadają dwa bliźniacze medaliony z przedstawieniem niemowlęcia leżącego na czaszce z klepsydrą, co jest zobrazowaniem przemijania czasu. Zegary najprawdopodobniej pierwotnie znajdowały się na nieistniejącej kaplicy zamkowej, która została rozebrana około 1820 roku i najprawdopodobniej wówczas zegary zostały przeniesione w obecne miejsce.
Ratusz w Otmuchowie uznawany jest za jeden z ciekawszych zabytków świeckiej architektury renesansowej na Opolszczyźnie. Niegdyś od południa budynek ratusza zwieńczony był od południa ozdobnym renesansowym szczytem, co doskonale prezentuje jeden z rysunków F.B. Wernera. W 1741 roku ratusz został dotkliwie uszkodzony przez wojska pruskie w czasie oblężenia miasta. Natomiast w 1877 roku po pożarze ratusz został przebudowany i obecny wygląd ratusza jest efektem tej właśnie przebudowy.
Wówczas to usunięto przylegające do wieży przybudówki.